21 jaar ben ik docent Engels geweest op een middelbare school. In deze 21 jaar heb ik regelmatig tijd vrijgemaakt voor voorlezen in de klas. Mijn leerlingen kregen de ruimte om een regel of alinea van de lees- of schrijfopdracht van de les ervoor voor te lezen. Ook las ik zelf voor. Hardop voorlezen draagt bij aan diverse vaardigheden van leerlingen en maakt lessen krachtig en productief. Dit is wetenschappelijk aangetoond.
Wat de wetenschap zegt over de voordelen van hardop voorlezen
Ik gaf dan wel les op een middelbare school, maar met name jongere kinderen hebben baat bij voorlezen. Voor de meeste leerlingen tot een leeftijd van ongeveer dertien jaar is de luistervaardigheid beter ontwikkeld dan het vermogen tot begrijpend lezen. Het is daarom goed om deze luistervaardigheid van leerlingen te benutten. Door regelmatig voorlezen op te nemen in het curriculum, vergaren leerlingen kennis terwijl zij tegelijkertijd hun woordenschat opbouwen en begrijpend lezen ontwikkelen. Er is wetenschappelijke onderbouwing die de educatieve effectiviteit van voorlezen voor leerlingen op alle niveaus aantoont.
Tien redenen waarom voorlezen belangrijk is
Wetenschappelijk onderzoek bevat onderstaande tien redenen waarom voorlezen in het onderwijs belangrijk is. Er is stevig wetenschappelijk bewijs voor onderstaande tien redenen. Hierbij moet echter wel een kanttekening geplaatst worden. Om ervoor te zorgen dat voorlezen alle studenten ten goede komt, moet elke student zich op zijn gemak voelen bij het voorlezen.
1: Voorlezen vergroot de woordenschat
Bij voorlezen horen leerlingen woorden die zij misschien zouden overslaan als ze voor zichzelf lezen. Ook leren leerlingen hoe woorden worden uitgesproken en vergroten zij hun woordenschat doordat zij woorden in de juiste context horen.
2: Voorlezen zorgt voor een betere spreekvaardigheid
Op het moment dat leerlingen het juiste tempo en de juiste klemtonen horen, dan zal dit ook hun eigen spreekvaardigheid verbeteren.
3: Voorlezen zorgt voor een betere actieve luistervaardigheid
Op het moment dat de leerlingen goed luisteren naar de betekenis van woorden en zinnen, wordt de actieve luistervaardigheid verbeterd.
4: Voorlezen verbetert de executieve functies
Executieve functies zoals geheugen en aandacht kunnen zich verder ontwikkelen op het moment dat leerlingen weten dat zij na afloop van het voorlezen moeten reageren. Zij zullen een extra prikkel hebben om op te letten en specifieke details te onthouden. Leerlingen die nog worstelen met de executieve functies kunnen tijdens het hardop voorlezen aantekeningen maken.
5: Voorlezen helpt bij begrijpen (op het moment dat vragen gesteld mogen worden)
Op het moment dat docenten leerlingen de ruimte geven om tussendoor vragen te stellen, dan wordt de kans vergroot dat leerlingen de betreffende tekst begrijpen. Bij voorlezen is de leessnelheid bovendien lager dan bij stillezen, waardoor leerlingen meer tijd krijgen om een tekst te begrijpen.
6: Voorlezen verbetert de discussievaardigheden
Wordt een tekst voorgelezen in de klas, dan hebben alle leerlingen dezelfde kennis over een tekst. Dit is een goed uitgangspunt voor een discussie, waarbij de leerlingen van de ene gedeelde ervaring naar de andere gaan.
7: Voorlezen neemt druk weg bij leerlingen met een leerachterstand
Voor leerlingen met een leerachterstand of mindere leesvaardigheid kan het hardop voorlezen van een tekst van onschatbare waarde zijn voor het ontwikkelen van begrip en spreekvaardigheid.
8: Voorlezen is goed voor de stem van de leerling
Wanneer leerlingen zelf hardop mogen voorlezen in de klas, raken zij gewend aan het spreken voor een groep in een grotere ruimte. Dit is goed voor de stem.
9: Voorlezen is goed voor het groepsgevoel
Samen ervaringen delen vergroot het groepsgevoel. Dit geldt ook voor voorlezen. De kans is groot dat leerlingen hetzelfde reageren op teksten: ze lachen, kreunen of tonen verwarring. Dit heeft een positief effect op het groepsgevoel in de klas.
10: Voorlezen vermindert stress en maakt blij
Voorlezen is goed voor het welzijn en de geestelijke gezondheid van leerlingen. Dit zag ik ook in mijn eigen klas: de stress van leerlingen verdween als sneeuw voor de zon tijdens het voorlezen.
ClearFluency
Voor leerlingen die moeite hebben met lezen is het belangrijk dat zij regelmatig en direct corrigerende feedback krijgen. Dit is vaak niet mogelijk op het moment dat een leraar meer dan twintig leerlingen in de klas heeft. ClearFluency is een online hulpmiddel voor begeleid lezen dat hierbij uitkomst kan bieden. ClearFluency bevat gepatenteerde spraakherkenningstechnologie en luistert naar leerlingen terwijl zij hardop voorlezen. Op het moment dat een woord verkeerd uitgesproken wordt, corrigeert ClearFluency de leerling. Het programma stelt leerlingen vervolgens in staat om het steeds opnieuw te proberen, totdat de leerling heeft geleerd om het woord op een juiste manier uit te spreken.
Daarnaast kan ClearFluency zelf ook hardop voorlezen aan leerlingen. Hierdoor worden leerlingen geholpen die het meeste baat hebben bij voorlezen. Op deze manier fungeert ClearFluency als 1-op-1 leescoach.
Tot slot
Door voorlezen worden leerlingen bekwame lezers en zelfverzekerde sprekers. Het voorlezen in mijn klas hoort tot de hoogtepunten van mijn lessen. Voorlezen heeft geleid tot de ruwste, eerlijkste en meest productieve gesprekken uit mijn onderwijscarrière. Ik gun alle leerlingen zulke momenten. Voorlezen verandert je klaslokaal niet op een magische wijze in een plek waar alle kinderen zich veilig en gesteund voelen, maar het draagt wel degelijk een behoorlijk steentje bij.
