Digitaal: dat is de toekomst! Boeken en schriften zijn over 10 jaar iets waarover leerlingen alleen met geschiedenis nog iets leren, nietwaar? In het onderwijs, waar leerlingen op deze toekomst worden voorbereid, krijgen digitale leermiddelen en online leermethodes een steeds belangrijker plek. Het biedt namelijk ongekende mogelijkheden voor leerlingen om zich sneller en breder te ontwikkelen.
Digitaal onderwijs
Is het daarom dan niet meer dan logisch om volledig over te gaan naar digitaal onderwijs? Het scherm wordt dan het alles omvattende didactisch middel. Er valt veel voor te zeggen om onderwijs niet enkel digitaal aan te bieden, maar juist te kiezen voor een leerweg waarin online en fysiek lesmateriaal in balans zijn. Want digitale leermiddelen, hoe innovatief en handig ook, hebben ook nadelen. Wat zijn deze nadelen en hoe kan blended learning, waarbij het om balans gaat, juist een toekomstbestendige oplossing bieden?
De grote voordelen van digitale leermiddelen
Laten we eerst beginnen met de voordelen. Met de lockdown in 2020 en 2021 werd ineens het belang van online lesgeven en zo een leerproces van afstand monitoren belangrijk. Voor veel scholen was dit dan ook het moment om in digitale leermiddelen te investeren. Hiermee konden leerlingen in hun eigen omgeving toch de leerstof op een interactieve manier tot zich nemen.
Hierdoor werd de kracht van digitale leermiddelen ook ineens duidelijk. Omdat de resultaten van een leerling digitaal worden opgeslagen, kan de ontwikkeling in kennis nauwlettend in de gaten worden gehouden. Onderdelen waar een leerling moeite mee heeft worden sneller gesignaleerd. Deze kunnen extra aangeboden worden. Digitaal onderwijs kan zo zorgen voor maatwerk. Maar je kunt ook makkelijk de resultaten van leerlingen onderling of klassen met elkaar vergelijken. Zo kun je de leerweg van zowel de leerling als een klas optimaliseren.
Nadelen van leren met digitale hulpmiddelen
Hoewel digitale leermiddelen de ontwikkeling van leerlingen dus positief ondersteunen, zitten er ook een aantal nadelen aan. Bepaalde vaardigheden die bij vroegere leermiddelen automatisch geoefend werden, worden als een leerling alleen digitaal leert, verwaarloosd. Schrijven is daar een goed voorbeeld van.
Om snel en leesbaar te kunnen schrijven, is oefening nodig. In vroegere tijden, waarin leren via een beeldscherm niet een optie was, oefende je het schrijven bij alles wat je op school deed. Deze vlieguren die je al lerende wijs maakte, ontbreken als je enkel digitaal onderwijs krijgt. Schrijven is dan eigenlijk alleen iets wat tijdens de daadwerkelijke schrijfles wordt geoefend. Het wordt nu al duidelijk dat hierdoor de leesbaarheid van het handschrift van de leerlingen van tegenwoordig achteruitgaat.
“Wie schrijft, die blijft” is een gezegde, maar “Wat je schrijft, dat blijft” is net zo waar. Het blijkt namelijk dat als je dingen opschrijft, je dit veel beter onthoudt. De handelingen die je verricht bij het schrijven, zorgen dat informatie beter wordt opgeslagen in je geheugen. Informatie ingetypt blijft minder goed hangen. Het duurt dus langer om je deze eigen te maken.
Verder vergt werken met een beeldscherm veel meer energie en concentratie. Leerlingen die ineens overschakelen naar volledige digitaal onderwijs willen daarom vaak in het begin weer terug naar leren met pen en papier. Ze raakten oververmoeid van het werken en verwerken van informatie op een scherm.
Fysieke nadelen
Voor het leren en de ontwikkeling van leerlingen, heeft een overmatige inzet van digitale leermiddelen dus een aantal nadelige gevolgen. Maar het heeft ook grote nadelen voor de lichamelijke gezondheid van leerlingen. Bij volwassenen zijn lichamelijke klachten bij het werken achter de computer, zoals bijvoorbeeld RSI, natuurlijk bekend. Doordat leerlingen nu onder schooltijd veel meer tijd achter een scherm werken, zie je deze klachten ook steeds meer bij leerlingen en jongeren optreden. Ook het computer vision syndrome, waar vroeger alleen volwassenen mee te kampen hadden, komt steeds meer voor bij leerlingen. Hierbij heb je last van droge ogen, hoofdpijn en een wazig zicht.
Met name op het gebied van RSI worden leerlingen nu dan ook al preventief voorgelicht over hoe je op een gezonde manier kunt werken achter een computer. Maar de opmars van deze klachten bij leerlingen, toont wel aan dat enkel digitaal onderwijs zijn keerzijde heeft.
Fraudegevoelig
Een ander groot nadeel voor digitaal onderwijs is dat het fraudegevoelig kan zijn. Zeker als leerlingen thuiswerken, is het moeilijk controleerbaar of een leerling op zoek gaat naar antwoorden via Google. Met een digitale leermethode zie je in een oogopslag of iets gedaan is. Maar door wie en op wat voor manier het gedaan is, kun je lastiger meten.
Het fysieke boek met software gecombineerd: blended learning
Digitaal’ is dus geen toverwoord, maar blended learning biedt wel wonderbaarlijke mogelijkheden. Door online en fysieke leermiddelen in balans aan te bieden, kun je voor elke leerling een optimale leeromgeving creëren. STERK Engels is als wetenschappelijk onderbouwde methode een goed voorbeeld van wat mogelijk is door strategische inzet van digitale en fysieke leermiddelen. De kracht van het praktisch leren uit een boek wordt gecombineerd met de mogelijkheden van online gepersonaliseerde software. Zo kun je zelf een balans creëren die die aansluit bij de behoeftes van de leerling.
